در اوایل پاییز سال ۱۴۰۰، رسانهها اعلام کردند که تصویر اصلی یک میم (Meme) معروف، که تصویری از دختر بچهای به نام کلویی است در حراجی توکنهای NFT با قیمت چندین هزار دلاری به فروش رفته است.برخی ادعا می کنند همانطور که بیتکوین یک نسخه دیجیتال در پاسخ به ارز سنتی است، انافتی یا همان توکن غیرمثلی هم یک پاسخ دیجیتال به هنر یا اشیائ گران قیمت و کلکسیونی است. از طرفی افرادی هستند که به آیندهی خوب NFT امید و دارند و عدهی دیگری با بدبینی معتقدند که محبوبیت و ارزشمندی NFTها، فقط یک حباب است که در آیندهای نهچندان دور میترکد و همهچیز از بین میرود.
در دنیای کریپتو دو نوع توکن (token) وجود دارد. توکنهای مثلی (fungible) و توکنهای غیر مثلی (non-fungible). توکن های مثلی مانند ارزها هستند؛ یک دلار همیشه یک دلار است و شماره سریال روی یک اسکناس خاص هیچ تاثیری بر روی ارزش آن ندارد. شما میتوانید یک اسکناس یک دلاری را با هر اسکناس یک دلاری دیگر تعویض کنید و هیچ اتفاق خاصی نمیافتد. از سوی دیگر، توکنهای غیر مثلی که به اختصار انافتی (NFT) گفته میشوند خاص و بیهمتا هستند. یعنی یک توکن غیر مثلی را نمیتوان با یک توکن غیرمثلی دیگر تعویض کرد چرا که هر کدام ارزش خاص خود را دارند و برابر نیستند. هر NFT نیز دارای یک امضای دیجیتالی منحصربهفرد است که امکان مبادله یا برابری دو NFT را با یکدیگر غیرممکن میکند. NFTها در همه جا از جمله هنر، کلکسیون، بازیهای کامپیوتری، داراییهای مجازی، داراییهای حقیقی، احراز مالکیت و هویت و … کاربرد دارند. در واقع گذر زمان بر روی ارزش این نوع توکن تاثیر نمیگذارد؛ برای مثال، اسکناس ۲۰ دلاری که پنجاه سال پیش تولید شده است، همان ارزشی را دارد که یک اسکناس ۲۰ دلاری پنج سال پیش تولید شده باشد و هر دو برای فروشنده دارای یک ارزش باشد.ارز بدون قابلیت انعطاف، ناپایدار است و احتمال سقوط آن وجود دارد. تصور کنید قبل از قبول اسکناس، مجبور به بررسی تاریخ تولید آن شوید، یا اسکناسهای جدید ارزش بیشتری نسبت به هم پایه قدیمی خود داشته باشد؛ چنین اقتصادی در جهان غیر ممکن است.یک خانه یا یک نقاشی هم غیر مثلی هستند. مثلا نقاشی مونا لیزا (Mona Lisa) را در نظر بگیرید. شما میتوانید از مونا لیزا عکس بگیرید و یا حتی یک نسخه چاپی آن را بخرید اما تنها یک نسخه اوریجینال از آن وجود دارد.انافتیها هم نسخه دیجیتال همان دارایی «یکی از یک نوع» هستند که مانند هر نوع دارایی دیگر قابل خرید و فروش هستند، اما بر خلاف سایر انواع دارایی ملموس (tangible) نیستند و یا شکل ملموسی ندارند.
NFTها توکنهای فردی هستند که اطلاعات ارزشمندی در آنها ذخیره میشود و از آنجایی که ارزششان عمدتاً به عرضه و تقاضا مرتبط است، میتوان آنها را مانند سایر اشکال فیزیکی هنری خرید و فروش کرد. دادههای منحصربهفرد NFTها بازرسی و تأیید مالکیت آنها و انتقال توکنها بین مالکان را آسان میکند.
NFT ها “غیر قابل معاوضه” هستند، به این معنی که هر NFT منحصر به فرد است و نمیتوان آن را با یک مورد مشابه از همان نوع جایگزین کرد. برخلاف داراییهای دیجیتال، که «تعویضپذیر» هستند، به این معنی که آنها را به طور متقابل میتوان با یک کالای مشابه از همان نوع مبادله کرد و ارزشی برابر دارند.
کد NFT یک دارایی با امضای دیجیتالی از طرف سازندهی آن است که با کمک رمز در هر سرور، مرورگر یا سیستمعاملی احراز هویت را انجام میدهد و آن را به روشی غیرمتمرکز تأیید میکند. بنابراین در این فضا هیچ سازمانی مسئول میزبانی NFT نیست. برای مثال اگر یک NFT برای بلیت یک کنسرت ساخته شود لازم نیست آن بلیت از طریق پلتفرمهای فروش بلیت مثل ایران کنسرت تأیید شود چراکه بهسادگی امکان تأیید آن در شبکه بلاک چین فراهم است.
• غیرقابل تعویض بودن
این ویژگی اصلیترین قابلیت NFTها است. این توکنها قابلیت تعویض با یک دارایی مانند خود را ندارند و کاملا یک دارایی منحصر به فرد محسوب میشوند.
• کمیاب بودن
توسعهدهندگان این توکنها توانایی تولید آنها با تعداد بالا را دارند، اما ترجیح این افراد تولید NFT به تعداد محدود و نادر و منحصر به فرد ماندن این توکنهاست.
• غیرقابل تقسیم بودن
NFT را نمیتوان به بخشهای کوچکتر تقسیم کرد و عملا بر خلاف رمزارزها قابلیت بخش پذیری را ندارند. NFT همواره یکپارچه باقی میماند.
• منحصر به فرد بودن
این توکنها دارای اطلاعات ثبت شده و غیر قابل تغییر هستند و این اطلاعات همان گواهی اصالت NFT محسوب میشود.
برخی از مهمترین مزایای این توکنها عبارتند از:
• قابل انتقال هستند
این توکنها را میتوان در بازارهای خاص و نه در صرافیهای ارز دیجیتال خرید و فروش کرد. قیمت NFT بر اساس منحصر به فرد بودن آن محاسبه میشود.
• معتبر هستند
همانطور که میدانید در فضای بلاکچین امکان جعل و تقلب و وجود ندارد. توکنهای غیر قابل تعویض نیز در این بستر فعال هستند؛ بنابراین میتوان به اصالت آنها اطمینان داشت.
• حق مالکیت در آنها محفوظ است
اطلاعات پس از ثبت در بلاکهای بلاکچین غیرقابل تغییر یا حذف هستند. بنابراین با توجه به اینکه دادههای NFT بر روی بلاکچینها ثبت میشود، تحت هیچ شرایطی امکان تغییر دادههای اولیهی آنها وجود ندارد و حقوق مالک اصلی و ابتدایی اثر همیشه محفوظ میماند.
نتیجه گیری :
برخی از فعالان بازار ارزهای دیجیتال معتقدند NFTها خطرناکند. چرا که هنوز سابقه زیادی در بین توکنها ندارند و نمیتوانیم فعلا در مورد عملکر آنها قضاوت کنیم. NFTها جدید هستند و سرمایهگذاری بر روی آنها تا حد زیادی تصمیمی شخصی است. بنابراین میزان تقاضا، اثرگذاری بیشتری نسبت به شاخصهای اساسی، فنی یا اقتصادی بر روی ارزش این توکنها خواهد داشت.با این اوصاف در صورتی که قصد سرمایهگذاری بر روی NFT را دارید، بدانید و آگاه باشید که حتی ممکن است تمام سرمایه خود را در این راه از دست بدهید. پس با بررسی و احتیاط وارد این بازار شوید.