UTXO چیست؟

خروجی خرج نشده تراکنش (Unspent Transaction Output) یا UTXO خروجی از یک تراکنش است که می‌توان از آن به‌عنوان ورودی در یک تراکنش جدید استفاده کرد. در واقع، UTXOها آغاز و پایان هر تراکنش در بلاک چین را مشخص می‌کنند. مدل UTXO عنصری بنیادین برای بیت کوین و بسیاری دیگر از رمز ارزها است. در ادامه بیشتر درباره مفهوم خروجی خرج نشده تراکنش صحبت می‌کنیم.

UTXO چیست؟

با گذشت سال‌ها از معرفی و به‌کارگیری بلاک‌چین‌ها و بخصوص بیت‌کوین هنوز افراد زیادی نمی‌دانند UTXO چیست و چه مفهومی دارد. کلماتی مثل UTXO از اصطلاحات سیستم بیت‌کوین هستند که به دلیل نبود جایگزین بهتر، این کلمات نسبتاً فنی به همان شکل باقی‌مانده‌اند. UTXO یک مفهوم در حوزه بلاک‌چین و بخصوص بیت‌کوین و اساساً باقیمانده یا خروجی یک تراکنش است که کاربر می‌تواند در آینده آن را به‌عنوان ورودی یک تراکنش جدید خرج کند. آن‌ها خروجی‌های خرج نشده تراکنش هستند و کاربر تنها یک‌بار می‌تواند آن را خرج کند. مدل UTXO مؤلفه بنیادین بیت‌کوین و بسیاری از رمزارزهای دیگر است. تراکنش‌های ارز دیجیتال از ورودی و خروجی تشکیل‌شده‌اند. هر بار تراکنشی ایجاد شود، کاربر یک یا چند UTXO را می‌گیرد تا به‌عنوان ورودی به کار ببرد. سپس کاربر امضای دیجیتال خود را وارد و مالکیت ورودی‌ها را تائید می‌کند. حالا UTXO های بکار رفته، خرج شده در نظر گرفته می‌شوند و دیگر قابل‌استفاده نیستند. درعین‌حال، خروجی‌های تراکنش تبدیل به UTXO های جدید می‌شوند که می‌توانند بعداً در تراکنش‌های دیگر بکار روند. می‌توانید UTXO را پول خردی در نظر بگیرید که بعد از خرید یک آیتم دریافت می‌کنید. مقدار آن در پایگاه داده شبکه باقی می‌ماند و امکان انجام تراکنش‌های خرد را فراهم می‌کند.   آن قسمت از کل ارز دیجیتال که در تراکنش‌ها خرج نمی‌شود به‌عنوان معیار حسابداری به کار می‌رود. هر تراکنشی، همانند حساب‌های دوطرفه ، یک ورودی و یک خروجی دارد. یک بیت‌کوین را سطلی پر از سکه در نظر بگیرید که هر سکه یک UTXO است. اگر از علی چیزی به قیمت نیم بیت‌کوین بخرید شبکه نیز به علی کل سطل سکه را می‌دهد و او نیم بیت‌کوین پس می‌فرستد. حالا شما یک UTXO به ارزش نیم بیت‌کوین دارید که نمی‌توانید آن را به مقادیر کمتری تقسیم کنید.

نحوه کارکرد مدل UTXO :

این مدل مانند پول نقد در دنیای واقعی عمل می‌کند؛ برای مثال زمانی که برای خرید به مغازه‌ای می‌روید، اسکناس 10 هزار تومانی خود را می‌دهید و با بخشی از ارزش آن کالایی را خریداری کرده و باقی‌مانده پول خود را دریافت می‌کنید. در این مثال شما برای دریافت باقی‌مانده پول خود اسکناس 10 هزار تومانی را نصف نمی‌کنید، بلکه این اسکناس را کامل پرداخت کرده و برای باقی‌مانده آن یک اسکناس 5 هزار تومانی دریافت می‌کنید. در دنیای ارزهای دیجیتال UTXO نیز مشابه مثال بالا عمل می‌کند. در یک تراکنش انجام‌شده در بلاک چین، UTXO ها همیشه کامل پرداخت می‌شوند؛ حتی اگر مبلغ پرداختی موردنظر بخش جزئی از کل ارزش این مدل‌ اصلی باشد. مانند مثال بالا، فرض کنید علی می‌خواهد در ازای خرید کالایی که 6 بیت ‌کوین قیمت دارد، به فروشنده بیت ‌کوین پرداخت کند، اما علی تنها یک UTXO به ارزش 10 بیت کوین دارد. برای خرید این کالا، علی یک تراکنش ایجاد کرده و در آن تمام 10 بیت ‌کوین را مصرف می‌کند. برای انجام این تراکنش دو UTXO ایجاد می‌کند، یک UTXO برای فروشنده به ارزش 6 بیت ‌کوین و یک UTXO برای خودش به ارزش 4 بیت ‌کوین. UTXO که علی برای خودش ایجاد کرده، به‌عنوان UTXO Change (باقی‌مانده پول) شناخته شده و کیف پول نرم‌افزاری وی به‌طور خودکار این UTXO را ردیابی می‌کند تا موجودی نهایی 4 بیت ‌کوین را در حساب وی اعمال کند.

نتیجه گیری :
در روزهای اولیه بیت کوین، هنگامی که کیف پول‌های شاخصی وجود نداشت، اگر در تراکنش اول کل موجودی را خرج نمی‌کردید، کیف پول‌های بیت کوین آدرس باقی مانده موجودی را درخواست می‌کردند و اگر نمی‌توانستید آدرس مورد نظر را فراهم کنید، باقی مانده موجودی به آدرسی ارسال می‌شد که در اختیار شما نبود و منجر به از دست رفتن سرمایه می‌شد.