استخر سیاه چیست؟

استخر های سیاه (Dark Pools) به مجراهایی خصوصی گفته می شوند که برای تسهیل مبادلات ابزار های مالی به کار می روند. این مجرا ها متفاوت از صرافی ها هستند؛ زیرا عمومی نیستند و سابقه سفارش ها در اختیار عموم قرار نمی گیرد. نقدینگی در این بازار ها، نقدینگی استخر های سیاه نام دارد و اکثرا مبادلاتی در این نوع بازار ها صورت می گیرد که مربوط به حجم عظیمی از یک نوع دارایی باشند و با قیمتی از پیش تعیین شده به فروش برسند. از استخر های سیاه در فضای ارز دیجیتال در آینده و با ورود سرمایه گذاران موسساتی بسیار استفاده خواهد شد. این استخر ها در دهه ۱۹۸۰ ایجاد شدند و مورد استفاده سرمایه گذاران موسساتی قرار می گرفتند که حجم وسیعی از اوراق بهادار را معامله می کردند. استفاده از استخر های سیاه برای این قبیل موسسات بسیار مفید است و باعث می شود که عموم متوجه معاملات آنها نشوند. این قبیل معاملات اگر به اطلاع عموم برسند، اثرات مضری را در پی خواهند داشت. اهمیت این استخر ها روز به روز بیشتر می شود و بخش بزرگی از بازار را تشکیل داده اند. در این مقاله نیز سعی می شود که تاثیر احتمالی آنها بر فضای ارز های دیجیتال مورد بررسی و بحث قرار گیرد.

استخر سیاه چیست؟

استخر‌های سیاه یا دارک پول (Dark pools)، شبکه‌هایی از انجمن‌های آنلاین معاملاتی یا به اصطلاح فروم‌های معاملاتی، صرافی‌ها یا بازارهای خصوصی هستند که بستری را برای معاملات اوراق بهادار به صورت ناشناس فراهم می‌کنند. استخرهای سیاه، شیوه‌های معاملات غیرمبادله‌ای را بین شرکت‌های کارگزار سهام (Broker Dealer) و سرمایه‌گذاران علاقه‌مند به ثبت سفارش برای اوراق بهادار خاص، خارج از نظارت‌های عمومی تسهیل می‌کنند. از پولی که در استخرهای سیاه وجود دارد به عنوان نقدینگی استخر سیاه (Dark Pool Liquidity) یا نقدینگی سیاه (Dark Liquidity) نیز یاد می‌شود. هدف اصلی یک استخر سیاه این است که معامله‌گران بتوانند، سفارشات خود را مطابق با ایده‌های مندرج در مقررات بهترین قیمت خرید و فروش ملی (NBBO یا National Best Bid and Offer) تکمیل کنند. NBBO توسط کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایالات متحده (SEC) به عنوان بهترین قیمت خرید فعلی و فروش موجود برای یک اوراق بهادار تعریف شده است. داشتن سفارشی مطابق با NBBO به ویژه برای معامله‌گران سازمانی که در معاملات بلوکی بزرگ در اوراق بهادار فعالیت می‌کنند بسیار مهم است. (معاملات در بازار اوراق بهادار به خرد، بلوکی و عمده تقسیم می‌شوند. در معاملات بلوکی و عمده، حجم بیشتر و قابل توجهی از سهام شرکت، معامله می‌شود. قیمت سهام این نوع معاملات معمولا از معاملات خرد بالاتر است و سازوکار انجام معامله و تسویه نیز تفاوت‌هایی با معاملات خرد دارد.) با ورود سفارشات بزرگ به بازار آزاد، ممکن است قیمت‌گذاری اوراق بهادار ارائه شده توسط صرافی‌های عمومی به خطر بیفتد. از طریق پردازش معامله به طریق خصوصی، معامله‌گر سازمانی قادر است بدون نگرانی از پرداخت حق صرافی و کمیسیون سنگین به بازار، از معامله بر اساس قیمت مطلوب مطمئن باشد.

تاریخچه استخر سیاه :

استخر سیاه در دهه 1980، مؤسسات بزرگی که با چالش جابجایی تعداد زیادی از اوراق بهادار مواجه بودند، تصمیم گرفتند از سیستم OPA استفاده کنند. آنها زمانی ایده این راه حل را مطرح کردند که می خواستند تاثیر صرافی ها بر بازار را کاهش دهند تا موسسات و افراد کوچکتر متحمل زیان های قابل توجهی نشوند. پس از موفقیت این استخرهای تاریک، این سیستم به تدریج در بازارهای مالی و بورس های آمریکا پیاده سازی شد. در این زمان سرمایه گذاران باید از معاملات بزرگ دیگران دوری کنند تا از تاثیر این معاملات بر بازار و ایجاد نوسانات بیش از حد جلوگیری شود. با گذشت زمان و افزایش نیاز به استفاده از این سامانه در مبادلات مالی، عدم شفافیت آن منجر به وقوع معاملات غیرقانونی شد که پس از مدتی در جامعه کاهش یافت، اما مبادلات غیرشفاف به دلیل آن از بین نرفتند.

نتیجه گیری :
از زمان آغاز معاملات خارج از بورس در سال 1980، این صنعت رشد چشمگیری داشته است. در حال حاضر، حجم روزانه اوراق بهادار معامله‌شده از طریق دارک پول، بخش قابل توجهی از فعالیت‌های تجاری در سراسر جهان را تشکیل می‌دهند. اگرچه این استخرها گاها در تضاد با شفافیت موجود در بازار هستند؛ اما استفاده از استخرهای سیاه برای تسهیل معاملات، همچنان بخش قابل قبولی از صنعت مالی را تشکیل می‌دهند.