قرارداد هوشمند کد یا برنامهای است که در صورت تحقق شرایطی خاص، بهطور خودکار و بدون نیاز به واسطه دستوراتی را اجرا میکند. تصور کنید در خیابان هستید و میخواهید تاکسی سوار شوید. از تاکسیِ اینترنتی خودرو درخواست میکنید و ماشینِ خودرانی (بدون راننده) سوارتان میکند. تاکسی به پمپبنزین میرود و هزینه سوخت را هم از ارز دیجیتالی که از مسافرهای قبلی دریافت کرده است، پرداخت میکند. سپس شما را به مقصدتان میرساند و کرایه سفرتان هم از کیف پولتان با ارزهای دیجیتال پرداخت میشود. قبل از آن، ماشین بهطور خودکار هزینه بیمه سالیانه و بدهی ماهانه مالک خود را هم میپردازد و بعد از اینکه پیادهتان میکند، به تعمیرگاه میرود تا عیبهای احتمالی را هم برطرف کند. شاید فکر کنید اینها صحنهای از فیلمی علمیتخیلی هستند؛ اما این آینده جهان است. قراردادهای هوشمند میتوانند در چنین آیندهای نقش اساسی داشته باشند. در این مقاله، بدون واردشدن به مفاهیم فنی و پیچیده، قراردادهای هوشمند را با بیانی ساده توضیح میدهم و با ارائه مثالهای معتدد، درباره کاربردهایش میگویم. همچنین، ریسکها و چالشهای این فناوری را بررسی میکنم. با من تا پایان این مقاله همراه باشید.
برای تعریف این مفهوم، صحبت خود را با یک مثال شروع میکنیم. حتماً تا به حال در سطح شهر دستگاههای خودکار فروش آبمیوه را دیدهاید. در این دستگاه خبری از فروشنده بهعنوان واسطهی بین کارخانه و خریدار نیست. شما محصول موردنظر خود را انتخاب میکنید، پول را وارد یک دستگاه تمام اتوماتیک میکنید و دستگاه با توجه به برنامهای که برای آن مشخص شده، محصول را در اختیار شما قرار میدهد. قرارداد هوشمند نیز تقریباً به این شکل کار میکند. در این قراردادها خریدار بدون نیاز به واسطه مبلغی که برای معامله نیاز است وارد حساب بلاکچین خود میکند؛ سپس این مبلغ با توجه به مفاد قرارداد به حساب طرف دیگر معامله واریز میشود. حال بهتر است کمی تخصصیتر به بررسی این قراردادهای دیجیتالی بپردازیم. قرارداد هوشمند (Smart contract) پروتکلی است که مانند اپلیکشنها توسط برنامهنویسان، کدنویسی شده و در صورت اجرای درست و دقیق تمام مفاد آن، به اجرا در میآید. شرایط انجام این قراردادها قبل از اجرا بهطور کامل و دقیق کدنویسی و سپس بر بستر فناوری بلاکچین که یک دفتر کل توزیع شده و غیرمتمرکز است اجرا میشوند. حتما میدانید اطلاعات در بلاکچین بین تمام اعضای آن توزیع میشود و پس از انتشار در شبکه غیرقابل تغییر است. بنابراین قرارداد هوشمند پس از انتشار، تحت هیچ شرایطی قابل تغییر نیست. همچنین هیچکس نمیتواند قرارداد هوشمند را پس از اجرا و قبل از موعد انقضا، متوقف کند.
قراردادهای هوشمند از تمامی مزایای فناوری بلاک چین استفاده میکنند، مانند:
• امنیت
قراردادهای هوشمند رمزگذاری شدهاند و بین گرهها در شبکه توزیع میشوند. این موضوع تضمین میکند که بدون اجازه شما، دادهها نه از بین میروند و نه تغییر میکنند.
• سرعت و صرفهجویی در زمان
اکثر فرایندها به صورت خودکار انجام میشوند و در نتیجه بیشتر واسطهها در این میان از بین میروند.
• استاندارد سازی
امروزه طیف گستردهای از انواع مختلف قراردادهای هوشمند وجود دارند. شما میتوانید یکی از آنها را انتخاب کنید و با توجه به نیاز خود آن را تغییر دهید.
• استقلال
قراردادهای هوشمند، نیاز به واسطه را از بین میبرد و در اصل کنترل کامل توافقنامه را به شما میدهد.
• اعتماد
هیچ کس نمیتواند اسناد شما را بدزدد و یا گم کند، زیرا آنها رمزگذاری شدهاند و به طور ایمن در یک دفتر کل عمومی ذخیره شدهاند. علاوه بر این، لازم نیست به افرادی که با آنها سر و کار دارید اعتماد کنید و یا انتظار داشته باشید که آنها نیز به شما اعتماد کنند، زیرا سیستم قراردادهای هوشمند مشکل “اعتماد” را به راحتی حل کرده است.
نتیجه گیری :
قرارداد هوشمند قراردادی است که در آن شرطهای مختلف و عملکردهای متناظر با شرطها نوشته شده است و با برقراری یک شرط، عملکرد متناظر به صورت خودکار اجرا میشود. تکنولوژی بلاک چین باعث عملی شدن ایده قرارداد هوشمند شده است تا به وسیله آن نهادهای واسطه از قراردادها حذف شوند. با استفاده از قرارداد هوشمند امنیت اطلاعات افزایش و هزینه انجام کارها کاهش مییابد. در این مقاله علاوه بر پاسخ به سوال قرارداد هوشمند چیست به سوالاتی مانند سوالات زیر پاسخ داده شد.
• ویژگیهای اساسی قرارداد هوشمند چیست ؟
• کاربردهای قرارداد هوشمند چیست؟
• زبانهای برنامه نویسی قرارداد هوشمند چیست ؟
• مزایا و معایب قرارداد هوشمند چیست ؟
• مناسبترین بلاک چین برای ایجاد قرارداد هوشمند چیست ؟
ساخت قرارداد هوشمند نیاز به دانش برنامهنویسی دارد اما برخی از پلتفرمها هستند که امکان ساخت قرارداد هوشمند و توکن را برای عموم مردم فراهم میکنند.