بهطورکلی، نظریه اثر لیندی بیان میکند اگر چیزی یا ایدهای فناناپذیر بتواند برای مدتی طولانی ارزشمند تلقی شود، به احتمال بسیار زیاد در آینده نیز بادوام و ارزشمند باقی خواهد ماند؛ چراکه دیگر طول عمر و بهاصطلاح پیری در روند ارزشمندی آن اثرگذار نخواهد بود. در این مطلب، قصد داریم بررسی کنیم که آیا بیتکوین هم در این چارچوب قرار میگیرد یا خیر. برای این منظور، ابتدا تاریخچهای از تئوری لیندی ارائه و سپس به برخی از معیارهایی اشاره میکنیم که در ماندگاری ارزش و اهمیت بیتکوین نقش موثری ایفا میکنند. در پایان نیز بهسراغ انتقاداتی خواهیم رفت که در نفی پیروی بیتکوین از اثر لیندی مطرح شدهاند؛ پس توصیه میکنیم تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
اثر لیندی که بهعنوان قانون لیندی هم شناخته میشود از نام یک رستوران نیویورکی که در آن برنامههای کمدی مورد بحث قرار میگرفتند، نامگذاری شده است. این اثر پدیدهای تئوری است که بر اساس آن امید به زندگی در آینده برخی از چیزهای تجدیدناپذیر مانند یک فناوری یا ایده، متناسب با سن واقعی آنها است. بنابراین، اثر لیندی بیان میکند که هر چه مدتزمان طولانیتری یک ایده یا فناوری باقی بماند و مورد استفاده قرار بگیرد، احتمالاً امید به زندگی بیشتری نیز خواهد داشت. طول عمر بیشتر به میزان مقاومت در برابر تغییر، کهنه شدن یا رقابت و احتمال بیشتر در خصوص ادامه یافتن حیات در آینده اشاره میکند.
ماهیت اصلی اثر لیندی به طبیعت انسانها اشاره دارد. ما بهعنوان یک انسان هر چقدر یک چیزی بیشتر وجود داشته باشد، بهتر میتوانیم به آن اعتماد کنیم. برای مثال اغلب افراد فکر میکردند برادران رایت (Wright) وقتی اولین هواپیما را در آوریل دهه ۱۹۰۰ ساختند و به پرواز درآوردند، دیوانه بودند. اما در عصر امروز ما سفرهای هوایی را یک امر بدیهی و معمولی میدانیم. همین پدیده در مورد تلفنهای همراه، رایانهها و ارزهای دیجیتال هم صدق میکند.
برای مثال، منطقی است که فکر کنیم دیوار بزرگ چین با بیش از ۲ هزار سال قدمت، برای قرنها به جا خواهد ماند. با این حال نمیتوانیم بگوییم که همین موضوع برای آیفون ۱۴ هم همینگونه است، زیرا تنها چندماه از معرفی آن میگذرد و در چند سال آینده فناوریهای بهکاررفته در آن منسوخ میشود.
اگر از مردم بپرسید که آیا فکر میکنند شرکتهایی که چندین دهه (حتی بیش از صد سال) در مقابل یک استارتآپ وجود داشتهاند، شانس بیشتری برای عبور از دوران سخت اقتصادی مانند رکود خواهند داشت، بیشتر مردم میگویند شرکتهای قدیمیتر. به همین ترتیب در حوزه کریپتو، هرچه بیت کوین، اتریوم یا سایر آلت کوین ها بیشتر رشد کنند و باقی بمانند، مردم میگویند که مدتی از آن گذشته است و بنابراین شروع به ورود به جریان اصلی میکنند و به عنوان چیزی در نظر گرفته میشود که ارزش سرمایه گذاری دارد.
اثر لیندی اصطلاحی است که برای نشان دادن احتمال افزایش بقای یک سرمایه گذاری قدیمی (یا حتی در رمزارزها) استفاده می شود که در طول زمان کارهای زیادی را در مقابل یک فرآیند آزمایش نشده جدید انجام داده است.
بحث اثر لیندی این است که یک محصول، شرکت، خدمات، مد، تکنولوژی و دیگران در طول زمان سنت و فرهنگ خود را می سازند که به متقاعد کردن مدیریت، کارکنان، طرفداران و حامیان آنها کمک می کند تا کنار هم بمانند و دست از کار برندارند. از ناملایمات همچنین برای توجیه موفقیت یا شکست آتی کمدین ها، کتابهای منتشر شده و حتی بیتکوین و کریپتو استفاده شده است.
با این حال، اثر لیندی بهانه ای برای اجتناب از سازگاری با تغییرات در محیط کسب و کار، فناوری و هنجارهای اجتماعی نیست. جهان مملو از شرکت های قدیمی مانند سیرز، فایر استون، پان ام، مک دانل داگلاس، کردیت سوئیس، بانک بارکلیز و سایرین است که سابقه طولانی موفقی داشتند اما به امروز نرسیدند. استفاده از اثر لیندی به شیوه ای غرورانه و بدون ارزیابی واقع بینانه از تهدیدات، تنها به نفع شرکت است.
با توجه به مواردی که بررسی کردیم، انتقاداتی در رابطه با اعتبار پدیده Lindy Effect برای بیت کوین وجود دارد. بسیاری از طرفداران بیت کوین از افکت Lindy به عنوان مدرک مهمی برای پایداری و بقای بیت کوین استفاده می کنند، اما برخی از نکات مهم را از دست می دهند. به عنوان مثال، بیت کوین عمر نسبتا کوتاهی دارد و تنها یک دهه از اوج گرفتن این ارز دیجیتال می گذرد که زمان کافی برای اثبات اثر Lindy نیست. کافی است بیت کوین را با طلا که قرن هاست ارزشمند و ارزشمند می دانستند مقایسه کنیم. بیت کوین نمی تواند چنین ادعایی داشته باشد و طبق کار لیندی، قرن ها طول می کشد تا حتی به رکورد طلا به عنوان یک سرمایه گذاری نزدیک شود. بیت کوین هر سال که می گذرد به سرمایه گذاری قابل اطمینان تری تبدیل می شود، اگرچه در مقایسه با دارایی های ثابت هنوز راه زیادی در پیش دارد.
همچنین این که گفته می شود ارز بیت کوین برای همیشه بر بازار تسلط خواهد داشت، نمی تواند کاملاً درست باشد. گاهی اوقات افراد در مورد پذیرش داراییهای جدید محتاط هستند و پس از اطمینان کامل از ایمن بودن شبکه، منتظر میمانند تا سایر کاربران قبل از ورود به آن اشکالات را شناسایی کنند. در نتیجه، ارزهای رمزنگاری قدیمیتر به احتمال زیاد ایمن هستند، اما این بدان معنا نیست که ارزهای جدید توانایی دستیابی به اثر شبکه قدرتمند را ندارند.
همچنین، پیشگام بودن و اولین بودن در بازار کریپتو مساوی با شکست ناپذیر بودن نیست. مثالهای زیادی وجود دارد که نشان میدهد تا زمانی که یک فناوری مزیت رقابتی نداشته باشد، اولین بودن به معنای ماندگاری آن نیست. تلفنهای شبکه پیامرسان یاهو و نوکیا از جمله بازندههای اولیه بودند که توانستند برتری زودهنگام را از رقبای خود ربودند، اما نتوانستند این برتری را حفظ کنند و کنار رفتند.
به طور کلی، طرفداران دوگانگی بیت کوین استدلال می کنند که در شرایط سخت، ارزش بیت کوین به دلیل کارمزد تراکنش حفظ می شود. ما نباید فراموش کنیم که بانک ها کارمزد بیشتری از تراکنش ها کسر می کنند. اما بررسی ها نشان می دهد که احتمال شکست بانک های ۲۰۰ ساله صفر نیست.
به طور کلی، انرژی مورد استفاده برای استخراج بیت کوین به طور موثر هدر می رود و چیزی به ارزش ذاتی آن اضافه نمی شود. در نهایت، بهتر است به یاد داشته باشید که سن نمی تواند ارزش چیزی را ثابت کند. پول فیات بسیار قدیمی تر از بیت کوین است و ما باید شانس ارزهای فیات را در رقابت با بیت کوین برای بقا ببینیم.
نقش اثر لیندی در آینده بیتکوین (Bitcoin) میتواند بر برخی جنبهها و ویژگیهای این رمزارز مؤثر باشد. اثر لیندی میتواند در موارد زیر تأثیرگذار باشد:
1. احتمال باقیماندگی: بیتکوین به عنوان اولین و بزرگترین رمزارز، دارای تاریخچه طولانیتری نسبت به اکثر رمزارزهای دیگر است. به همین دلیل، اثر لیندی میتواند احتمال باقیماندن و استفاده مستمر بیتکوین در آینده را افزایش دهد. تاریخچه طولانی بیتکوین نشاندهنده پایداری و اعتماد افراد به این رمزارز است.
2. پذیرش عمومی: اثر لیندی میتواند تأثیری در افزایش پذیرش عمومی بیتکوین داشته باشد. هر چه بیتکوین برای مدت طولانیتری در بازار حضور داشته باشد و به عنوان ارز دیجیتال پراستفادهتری محسوب شود، احتمال افزایش استفاده و پذیرش آن توسط افراد و شرکتها نیز بیشتر میشود.
3. تبدیل به ذخیرهارز ارزشمند: اثر لیندی میتواند باعث شود که بیتکوین به عنوان یک ذخیرهارز ارزشمند تلقی شود. با توجه به تاریخچه طولانی آن و احتمال باقیماندگی، افراد و سازمانها ممکن است بیشتر به عنوان یک وسیله ذخیرهسازی ارزش استفاده کنند.
4. تأثیر بر بازار رمزارزها: تأثیر اثر لیندی میتواند بر بازار رمزارزها و نقش بیتکوین در آن تأثیرگذار باشد. افزایش پذیرش و ارزشگذاری بیتکوین ممکن است تأثیر مثبتی بر رمزارزهای دیگر داشته باشد و به عنوان الگویی برای رمزارزهای نوظهور و بازارهای مالی دیگر عمل کند.
باید توجه داشت که اثر لیندی تنها یکی از عوامل موثر در آینده بیتکوین است و تصمیمگیریها و روند تغییرات بازار رمزارزها توسط مجموعهای از عوامل پیچیده و تعاملات بینالمللی مشخص میشود. به همین دلیل، برای ارزیابی آینده بیتکوین و سایر رمزارزها نیاز به توجه به متغیرهای متنوعی داریم.
سخن پایانی
در این مطلب، با پدیده اثر لیندی و تاریخچه آن آشنا شدیم و توضیح دادیم که باتوجهبه نرخ هش و تعداد کاربران و تغییرناپذیری، بیت کوین چگونه ممکن است طبق اثر لیندی دوام و ارزشش را در آینده حفظ کند. بااینحال، در نگاهی بیطرفانه سعی کردیم به انتقاداتی اشاره کنیم که از اثر لیندی و بیت کوین میشود.
براساس تئوری لیندی، هرچه عمر چیزی در گذشته بیشتر باشد، احتمال افزایش طول عمر آن در آینده هم بیشتر خواهد بود. بیت کوین قدیمیترین و ارزشمندترین ارز دیجیتالی است که از فناوری بلاک چین استفاده میکند؛ بنابراین، میتوانیم احتمال بقا و رشد و دوام آن را نیز در آینده زیاد بدانیم؛ اما هیچ فرضیهای تا بهصورت عملی اجرا نشود، کاملاً تأییدشدنی نخواهد بود. اثر لیندی پدیدهای است که با گذشت زمان اثبات میشود و هیچچیز جز گذر زمان نمیتواند صحیحبودن این نظریه را درباره بیت کوین اثبات کند.