توکنومیک چیست؟

ارز دیجیتال «بیت‌کوین» اولین ارز دیجیتالی بود که در سال ۲۰۰۸ عرضه شد. پس از بیت‌کوین، صدها و هزاران ارز دیجیتال جدید به بازار کرپیتوکارنسی‌ها اضافه شدند که هریک هدف مشخصی دارند. طبیعتاً بازار ارزهای دیجیتال به یک بازار اصلی و پررونق تبدیل شده که در کنار بازارهای بزرگی چون طلا، فارکس، بورس و … مورد توجه تریدرها قرار گرفته است. اما این که چطور ارز واقعی کوین‌ها و توکن‌ها در این بازار ارزیابی شود، دغدغه‌ی اصلی معامله‌گران این حوزه است. وقتی بتوانیم قیمت حقیقی یک ارز دیجیتال را مشخص کنیم، طبیعتاً از معامله آن ارز سود خواهیم گرفت. اما این امر به بررسی دقیقی نیاز دارد که تحت عنوان «توکنومیک» شناخته می‌شود.

توکنومیک چیست؟

توکنومیکس (Tokenomics) از ترکیب دو واژه Token و Economics (اقتصاد) ساخته شده است و به رفتار اقتصادی یک کوین یا توکن ارز دیجیتال اشاره دارد. اقتصاد توکنی را می‌توان راهی برای اعمال سیاست‌های پولی و قوانین اقتصادی از طریق قراردادهای هوشمند دانست. به بیان دیگر، توکنومیکس چیزی را که بانک‌های مرکزی کشورها به عنوان سیاست پولی استفاده می‌کنند برمی‌دارد و در شبکه‌های بلاک چین اعمال می‌کند. تفاوت آنها در این است که وقتی توکنامیکس در یک قرارداد هوشمند کدنویسی شود، سیستم اتوماتیک خواهد شد. برخلاف دولت‌ها که امکان خلق بی‌حساب و بدون پشتوانه پول را دارند، پروژه‌های کریپتو برنامه‌های صدور توکن از پیش تعیین شده‌ای دارند که توسط الگوریتم‌ها مدیریت می‌شوند. ما می‌توانیم تعداد دقیق توکن‌های در گردش در هر مقطع زمانی را با کمک توکنومیکس آن پیش‌بینی کنیم. در طراحی توکنومیک توزیع کوین و توکن بین ذی‌نفعان پروژه نیز از قبل مشخص شده است. اگرچه از نظر فنی امکان تغییر برنامه صدور و توزیع توکن وجود دارد، اما اجرای این فرایند دشوار است. در مجموع، اطلاعات ارائه شده در توکنامیکس یک پروژه شاخص بسیار خوبی از عملکرد آتی آن پروژه در بازار کریپتو ارائه می‌دهد. برای کمک به شما در تحلیل آینده پروژه‌ها تلاش می‌کنیم در این مقاله به طور دقیق توضیح دهیم که توکنومیکس چیست و به چه صورت عمل می‌کند.

عوامل مؤثر بر ارزش یک توکن در توکنومیک :

•    کاربردی بودن Utility:
کاربرد یک ارز دیجیتال تعیین می‌کند که آن ارز در آینده با چه مقدار تقاضایی روبه‌رو خواهد شد. برای مثال، بیت‌کوین BTC جایگزین طلا به شمار می‌رود و یک وسیله برای ذخیره ارزش است. توکن اتر ETH که به شبکه اتریوم اختصاص دارد، باری پرداخت کلیه واکنش‌های شبکه اتریوم به‌کار می‌رود. توکن یونی «UNI» توکن بومی صرافی یونی‌سوآپ Uniswap است که توکن حاکمیتی آن محسوب می‌شود. به‌وسیله آن می‌توان استیکینک Staking یا سپرده‌گذاری کرد. همین طور می‌توان کاربرد هر کوین و توکن را بررسی کرد و بسته به کاربردی بودن آن، ارزش آن را پیش‌بینی کرد

•    میزان عرضه Supply:
مقدار عرضه یک ارز دیجیتال، تورمی بودن یا عدم تورمی بودن آن مشخص می‌کند. اگر تعداد عرضه یک توکن نامحدود باشد، آن توکن یک توکن تورمی است، چراکه ممکن است در زمان‌هایی خاص، تعداد بسیار زیادی از آن عرضه شود. اما ارزهای دیجیتالی که با تعداد محدود ارائه می‌شوند یا تعداد عرضه آن در آینده مشخص شده است، یک توکن ضدتورمی خواهد بود که بر ارزش آن در آینده تأثیر دارد

•    مارکت کپ Market Cap:
برخی از افراد به دنبال توکن‌های زیر یک دلار هستند تا روی آن سرمایه‌گذاری کنند. این افراد تصور می‌کنند که چون بیت‌کوین چند هزار دلار ارزش دارد، پروژه زیر یک دلاری آن‌ها نیز زمانی به اندازه بیت‌کوین رشد خواهد کرد. اما این تصور درست نیست. بلکه ارزش بازار هر ارز دیجیتال می‌تواند در بررسی رشد آینده آن به تریدر کمک کند. برای پی بردن به ارزش بازار توکن‌ها باید مارکت کپ این پروژه‌ها را مورد بررسی قرار دهید. در حال حاضر (می ۲۰۲۲) اگرچه دوج‌کوین قیمت زیر یک دلار دارد، اما ارزش بازار آن برابر آن یازده میلیارد دلار است و رتبه ۱۰ بازار کریپتو جای دارد. حال آن‌که توکن دیگری مانند یرن‌فایننس YFI بیش از ۹۰۰۰ دلار نرخ دارد، اما ارزش بازار آن حدود ۳۴۲ میلیون دلار بوده و در رتبه ۱۱۳ بازار نیز جای دارد.

•    سوزاندن Burn:
وقتی تعداد توکن‌های عرضه شده از یک مقدار مشخص بیشتر باشد، مقداری از توکن‌ها را به یک آدرس غیرقابل بازگشت ارسال می‌کنند که به این عمل توکن‌سوزی Burn گفته می‌شود. توکن‌سوزی مقدار عرضه توکن‌ها در طول زمان را کاهش داده و سبب ارزشمندی آن می‌شود. همچنین توکن‌سوزی یک راهکار برای کنترل تورم است. وقتی یک توکن برنامه سوزاندن را داشته باشد، با نحوه انجام آن بررسی شود تا فرآیند توکنومیک تکمیل شود.

نتیجه گیری :
توکنومیکس یکی از معیارهای موثر در تحلیل بنیادی پروژه‌های کریپتویی است. در این روش با کمک فاکتورهای مختلف (عرضه و تقاضا، نحوه توزیع و تخصیص توکن، بررسی میزان تورم و …) صرفا روی کارکرد و ابعاد اقتصادی توکن تمرکز می‌کنیم. با استفاده از توکنومیک می‌توان ارزش و قیمت واقعی یک توکن یا کوین را تا حد خوبی تخمین زد و براساس آن تصمیم به سرمایه‌گذاری گرفت. در این مطلب به معرفی مفهوم Tokenomics و فاکتورهای موثر بر توکنومیکس پروژه‌های ارز دیجیتال پرداختیم.