چه در مسیر آموزش طراحی سایت (Web Design) باشید و چه از پیش در این حوزه فعالیت کرده باشید، باید تاریخچه طراحی سایت را بدانید تا عمق پیشرفتهای چند دهه اخیر را درک کنید. کافی است به این فکر کنید که سایتها تا همین ۱۰ یا ۱۵ سال پیش چه شکل و شمایلی داشتند و خودتان از میزان تغییرات حیرتزده میشوید. در این مقاله قصد داریم به سراغ تاریخچه طراحی سایت برویم و برجستهترین وقایع و دستاوردها را بررسی کنیم.
میتوان اولین وب سایتها را متعلق به پروژههای IBM و پروژه Xanadu از تد نلسون، دانست. همچنین پل اتلت از پروژه Mundanium به عنوان یکی دیگر از پیشروان ابداع وب معرفی میشود. شاید این افرادی که نام بردیم جز پیشروان و مخترعان وب بودند ولی این تکنولوژی در آن زمان تنها شامل hyper textها بود و بس. وقتی این تکنولوژی مورد توجه قرار گرفت که با تکنولوژی اینترنت ترکیب شد. یعنی تا قبل از ترکیب آن با اینترنت، تعدادی صفحه شبیه مستندات وجود داشت که با هم هیچ ارتباطی نداشتند. بعد از این بود که آقای برنرز لی وب را به مفهوم امروزی ابداع کرد.
در سال ۱۹۸۰ شخصی به نام تیم برنرز لی که یک پیمانکار مستقل انگلیسی در تحقیقات سازمان هستهای اروپا بود، ENQUIRE, را به عنوان پایگاه داده ساخت که فایلهای این پایگاه داده ، از طریق هایپرتکست ها به هم متصل میشد. شاید درک مفهوم و عملکرد وب در آن زمان ، برای شما مشکل باشد ولی واقعیت این است که در آغاز، کار با وب بسیار تخصصی و مشکل بود در حالی که بازدهی و نتیجه بسیار سادهای داشت. اما فراموش نکنید همین شکل ساده از وب تازه ابداع شده بود و بدیهیست که نسخه های ابتدایی فقط برای متخصصان و مهندسان برنامه نویسی قابل درک و استفاده بودند. کمی بعد از ساخت پایگاه داده، آقای لی از یک سیستم کامپیوتر شخصی به عنوان سرور استفاده کرد و پروتکل TCPIP روی ماشین های غیر یونیکس نصب شد. برنرز لی در مارچ سال ۱۹۸۹ تصمیم گرفت نامی برای دستاور خود انتخاب کند بین تمام نامها در آخر WORLD WIDE WEB یا W W W را انتخاب کرد. پس از آن آقای لی با شخصی به نام رابرت کلائو شروع به همکاری کرد. هر دوی آنها در کنفرانس های اروپایی تکنولوژی درباره اختراع خود صحبت کردند ولی موفق نشدند پشتیبان مالی برای فروش آن پیدا کنند. در کریسمس ۱۹۹۰ بود که برنرز لی تمام ابزار مورد نیاز برای وب را ساخت: HTML و پروتکل HTTP و مرورگری به نام WORLD WIDE WEB که یک ویرایشگر وب نیز بود. همچنین یک سرور برای HTTP و یک وب سرور هم توسط ایشان در آن زمان ساخته شد. در این لینک می توانید اولین صفحه وب ساخته شده را ببینید.
در سالهای ۱۹۹۲ تا ۹۵ آشنایی و استفاده از وب فقط برای قشر محدودی ممکن بود که شامل دانش آموختگان دانشکده علوم کامپیوتر و یا دانشمندان فیزیک میشد. همچنین در سر تا سر جهان تنها ۵۰ وب سرور وجود داشت. شاید برایتان جالب باشد که بدانید یک موتور جستجو هم به نام WAIS وجود داشت که از بین همین چند سایت، بعضی را ایندکس میکرد تا کاربران بتوانند در کل محتوای متنی آن جستجو انجام دهند. میتوان گفت دلیل موفقیت برنرز لی، متصل کردن فرامتن و اینترنت به هم بود. به بیان سادهتر، او ایده بسیار پر بازدهی را پیاده سازی کرد که از دو تکنولوژی جدید و قدرتمند استفاده میکرد. همچنین یک دلیل دیگر بر موفقیت برنرز لی وجود داشت:
در ابداع او (وب)، تنها نیاز بود که از یک طرف یعنی کاربر درخواستی صورت بگیرد و برای دیدن اطلاعات لینک، لازم نبود که مالک منبع کاری انجام دهد، این خصوصیت سرعت انتشار اطلاعات و خوانده شدن آن توسط کاربران را بسیار افزایش میداد. وقتی وب محبوب شد و مورد توجه گرفت، صاحبان امتیاز پروتکل Gopher اعلام کردند که باید برای استفاده از این پروتکل وب، مبلغی به آنها پرداخت شود. این مشکل یکی از اولین مشکلات و موانع در برابر آزادی نرم افزار در حیطه وب بود. همین اقدامات صرفا اقتصادی، داشت باعث انزوای وب می شد ولی آقای برنرز لی مانند هر دانشمند آزادهای میدانست که ارزش علم تنها زمانی نمود میکند که برای همه قابل استفاده، گسترش و ترمیم باشد. او میدانست با محدود کردن حق استفاده از وب، تمام خاصیت وب از بین میرود و سرعت رشد چندانی نخواهد داشت. در سال ۱۹۹۳ آقای لی اعلام کرد که سرویس وب یک سرویس همگانی و رایگان بر روی اینترنت است و همه آزادند که از آن استفاده کنند. به این شکل بود که وب به عنوان یک تکنولوژی جدید و قدرتمند به جهان معرفی شد و با کمک برنامه نویسان، بعد از آن، رشد کرد و گسترش یافت. بعد از اعلام آقای برنرز لی، مبنی بر آزادی استفاده از وب، نسخه گرافیکی وب هم منتشر شد که توسط مرورگر MOSAIC برای اولین بار عرضه گردید. در واقع مرورگر موزاییک اولین مرورگری بود که امکان نمایش متن و تصویر را در کنار هم ممکن کرد.
نتیجه گیری:
از سال 1991 شروع کردیم و به سال 2022 رسیدیم و تاریخچه طراحی وب سایت را با نگاهی به آینده تمام کردیم. اطلاعات از گذشته همیشه در دسترس ما هستند و اطلاعات امروز را هم در حال مدیریت کردن هستیم اما آینده تکنولوژی، کاملا دست ماست. اینکه دقیقا از اینجا به بعد چه اتفاقی می افتد مهم است و باید بتوانیم به خوبی آن را مدیریت کنیم. می دانیم که در دنیا و در مبحث تکنولوژی همیشه همه چیز خوب نبوده است و باید تلاش کنیم که اجازه ندهیم تکنولوژی باعث شود که ما از خودمان و زندگی واقعی غافل شویم. ممنون که در این مقاله همراه ما بودید و امیدواریم که این مقاله مورد توجه شما قرار گرفته باشد.